PRIVACY?!
In de Handleiding voor de Mens schreef ik al over hokjes en blokjes. Iedereen kent het denken in blokjes, want met ons efficiënte denkhoofd vergelijken we graag alles, om er zo voordeel uit te halen. We denken in hokjes, omdat we niet in staat zijn de "echte" hoeveelheid van informatie te verwerken binnen de tijd die het nodig heeft om direct te kunnen reageren. Je kunt dit vergelijken met 3d-gerenderde animatie en real-time (game) animatie. Waarbij een animatiefilm vooraf berekend kan worden, omdat vast staat wat er gaat gebeuren in de film, is dat bij games niet mogelijk, omdat de speler steeds het verhaal en vooral de camera (perspectief) kan beïnvloeden.
Denken is altijd een abstractie, een vereenvoudiging, een hokje.Sietse Visser
Het hokjes denken is niet alleen een probleem van anderen die jou in een hokje stoppen (uiteindelijk ook niet jouw probleem, maar hun probleem), maar nog gekker is dat we onszelf ook maar al te graag en makkelijk opsluiten in hokjes. Bijv. met als functie:
Iets waar we allemaal heel goed in zijn (ik helaas ook... nog). Bijv. ; Ik geef niet aan het goede doel, want er zijn genoeg mensen met meer geld dan mij, laat die maar het goede voorbeeld geven. Onze blauwe planeet wordt langzaam grijs, vervuild tot op het bot, maar politici kunnen het wereldwijd (of zelfs lokaal) niet met elkaar eens worden, vaarwel Aarde. In mijn eentje ga ik het milieu niet redden (en zo denken we allemaal). Geen salaris verhoging? Ik ben boos! De manager krijgt betaald voor "verantwoordelijkheid", de gem. werknemer niet, dus kan het hokje "werknemer" leiden tot het ontlopen van verantwoordelijkheid.
De computer (of leidinggevende) zegt van niet, ik kan er niets aan doen. Een extreem (grappig) voorbeeld, van iets wat je zeer waarschijnlijk ook wel eens in het dagelijkse leven bent tegen gekomen. Beperkingen of zaken die afgeschoven worden op de schuld van de computer, of "het systeem".
We voelen ons vaak genoodzaakt om ons gedrag te onderbouwen, om het te verklaren. En soms, doe je wel eens iets waarvan je weet dat het anders had gekund, maar wat je toch probeert goed te praten. Neem als simpel voorbeeld "Ik geef niet aan het goede doel, want "het geld belandt toch bij de directeur". Als je niets geeft aan een goed doel, hebben de meeste mensen de neiging om het goed te praten, het te verantwoorden. Het verantwoorden is natuurlijk goed, maar niet als het een vage reden is. Je kunt iets geven, of niet iets geven [punt].
Regelmatig lees ik mensen die zich boos maken over anderen die in hokjes denken. Best grappig, want dan zijn ze ook boos op zichzelf. Ze zijn er blijkbaar niet van bewust dat ook zij zelf in hokjes en blokjes denken. Sommige mensen denken daar blijkbaar boven kunnen staat en zichzelf er van te kunnen bevrijden. Maar wie denkt, denkt altijd in blokjes. Meer kennis kan de hokjes wat verruimen, maar het blijft een begrenzing. Of je nu denkt in taal, beelden of zelfs gevoelens, het zijn allemaal abstracties, vereenvoudigingen van de werkelijkheid. Wie zich daar bewust van is, is goed op weg.
Elke uitbreiding van kennis berust op het bewust maken van het onbewuste.Friedrich Nietzsche
De enige uitweg om niet in hokjes te denken, lijkt de volledige afwezigheid van denken. Laatst zei iemand het weer eens tegen mij: "je moet er niet bij denken". Uhhh, ja, dat had ik zelf al "bedacht", maar hoe? Als je iets goed wilt doen, heb je je volledige aandacht (~bewustzijn) nodig bij dat wat je doet. Denken leidt daarbij af en vertraagd je reactiesnelheid.
Toch vraag ik me af, of een mens zoveel controle kan hebben om altijd het denken uit te kunnen schakelen. Het oefenen van een activiteit maakt het uiteindelijk een automatisme of patroon, waarbij je niet meer hoeft te denken, maar dat is weer een andere weg naar eenzelfde resultaat. Met meditatie lukt het ook, langzaam maar zeker, maar in de dagelijkse praktijk lijkt het mij momenteel onmogelijk om continu in een dergelijke staat te bevinden, waarschijnlijk ook een kwestie van oefening.
Heeft u een interessante toevoeging, opmerking, grammaticafout (sorry!) of bent u het absoluut niet eens met wat hier staat? Laat een berichtje achter en wellicht verwerk ik het als aanvulling onder het artikel. Ontvangt u graag een reactie, vul dan ook uw e-mailadres in (maar niet noodzakelijk).