Het afschuiven van verantwoordelijkheid

Bizar dat "Mein Kampf" nog verboden is in de tijd waarin iedereen alles mag roepen onder de noemer "vrijheid van meningsuiting". Alles wat verboden wordt, gebeurd alsnog. Ik zie een dergelijk boek als een geschiedenis-object. Andere boeken (bijv. de Bijbel of Koran), of de meest gestoorde horrorverhalen zijn ook niet verboden, ze bevatten allemaal inhoud waar lang niet iedereen het mee eens is. En ze kunnen in theorie allemaal leiden naar verspreiding van onwenselijke ideeën en daar bijhorende activiteiten door mensen die makkelijk beïnvloedbaar zijn.

Onze schuld

Ik kan me nog herinneren dat we vroeger op school les kregen over het hakenkruis en dat het absoluut verboden was om dat teken te gebruiken. Ons ("stoere" jongetjes van een jaar of 7) moedigde dat juist aan... durf jij een hakenkruis te tekenen? In onze ogen waren het een aantal lijntjes, daarbij blijkt het "Swastika" een gestolen symbool uit het hindoeïsme.

Het lijkt er wel op dat we alsnog de schuld niet accepteren, omdat we (onbewust) inzien dat ook wij medeschuldig zijn. We schuiven de schuld af op een symbool, op een boek, op één man, op de Duitsers, maar wat we eigenlijk moeten erkennen, is een zwakte van de mens. Dat velen van ons (jij, mijn lieve lezer, natuurlijk niet) zich graag (deels) laten leiden en niet overal bij na willen denken. We zouden niet moeten volgen, maar gegronde leiders van onszelf mogen worden.

Rechtspersoon

Hetzelfde zie je overigens gebeuren bij grote bedrijven en organisaties. Het bedrijf of organisatie wordt een rechtspersoon, een virtuele vorm, waar als het ooit mis gaat, de schuld op geschoven kan worden. Niemand neemt echt de verantwoordelijkheid, maak iemand een fout, dan geven ze op en krijgen ze een bonus. Een beloningssysteem voor falen en het ontwijken van verantwoordelijkheid. Dat klinkt krom en onverantwoord! Uiteindelijk komt hetzelfde antwoord weer boven: "Wir haben es nicht gewusst!".

Inzicht? Of wegmoffelen?

Het verbieden vergroot alleen maar de fascinatie voor geïnteresseerden. Ik zou zeggen, breng het opnieuw uit en voeg een inleidend stuk erbij, die zaken in perspectief zet. De gebeurtenissen in de 2e Wereld Oorlog zijn iets waar we van zouden kunnen (en moeten!?!) leren. Zoals ik al eerder schreef is het niet simpelweg een zwarte pagina voor de Joden of de Duitsers, maar voor de gehele mensheid. De ideeën van Hitler zijn niet het zwaartepunt van het probleem, maar dat zovelen het blindelings overnamen, dat kun je proberen te voorkomen met inzicht door educatie. Niet alleen vanuit de geschiedenis, maar vooral ook hoe we het herkennen in huidige situaties.

Dus

Niet verbieden, maar het in perspectief zetten d.m.v. een bijsluiter en er van leren voor nu en de toekomst.

Een prachtig voorbeeld

Een prachtig voorbeeld ter illustratie van waar het echte probleem ligt vind je in een discussie bij Pauw en Witteman.
Daar verdedigt een Joodse man het verbieden van Mein Kampf met de uitspraak; "Jusititie moet doen, wat justitie moet doen". Wet is wet! Als je dat vrij vertaalt naar het Duits kom je al dicht in de buurt van "Befehl ist befehl."

Hij laat zich (op dat moment) even duidelijk zien als een blinde volger. Regels, wetten en voorschriften zijn bedoeld om de orde te handhaven, dat neemt niet weg dat je zelf moet blijven nadenken. Hij laat zich zien als goed religieus mens, die doet wat hem gezegd wordt, zonder er zelf bij na te denken. En aan dit soort momentjes maken wij ons allemaal wel eens schuldig, maar dat neemt niet weg dat ieder mens hiervoor zou mogen waken.

Reageren?

Heeft u een interessante toevoeging, opmerking, grammaticafout (sorry!) of bent u het absoluut niet eens met wat hier staat? Laat een berichtje achter en wellicht verwerk ik het als aanvulling onder het artikel. Ontvangt u graag een reactie, vul dan ook uw e-mailadres in (maar niet noodzakelijk).