Verlichting vinden? Hoedan!?!

Flauw!

Oh ow, hier gaat het al mis. Jij ambieert een carriere als verlicht meester of meesteres en ik kom in dit verhaal met een flauwe (en onoriginele) grap. Maar niets is wat het lijkt, iets lijken is namelijk niet iets zijn...
Hoe weet je of je de woorden die ik gebruik interpreteer zoals ik ze bedoel? Hoe makkelijk is het om elkaar niet te begrijpen? Of misschien nog makkelijker, elkaar denken te begrijpen maar dat niet te controleren of te verifieren.

Schijn met je licht

Je kunt je bewust-zijn ook goed benoemen als de lamp in jouw hoofd. Waar schijnt jouw aandacht op? Als je je aandacht werkelijk op iets focust, verdwijnen gedachten vanzelf naar de achtergrond. Je bent druk bezig en hebt geen tijd voor gedachten. Even later zit je even uit te rusten en er komen allerlei gedachten voorbij vliegen en voor je het weet ben je alweer met het volgende bezig. Je kunt jezelf ook trainen om wat afstand te nemen van gedachten. Je ziet je gedachten wel voorbij komen, maar laat je niet meeslepen. Je ervaart een soort van vredige rust en bent dan werkelijk (in het hier en nu).

Hoe vaak heeft iemand dat tegen je gezegd? En hoe vaak hielp het ook daadwerkelijk? Meestal wordt "Maak je niet druk" gebruikt in de betekenis van "Maak je geen zorgen". Creëer geen spoken in je hoofd. Je kunt je brein gebruiken om toekomstige situaties te simuleren om een idee te krijgen van de mogelijke uitkomst (projectie), maar vergeet niet dat je dit nooit weet (het is je fantasie en niet wat is). In je werk kun je door veel ervaring wellicht redelijk goede inschattingen maken, maar (bij mijn weten) kan niemand de toekomst voorspellen.

Een andere betekenis is "Wees rustig en doe wat nodig is." We halen onszelf makkelijk veel op de hals. We vinden dat we van alles moeten doen, want een goed mens hoort zus en zo te zijn en als je niet elk moment voldoet aan die aangeleerde ideeën, voel je je slecht en schuldig.

Maar stel, je overlijdt morgen, je wordt morgenochtend niet meer wakker. Wat is er dan nu op dit moment werkelijk belangrijk? En het is geen excuus om alles weg te relativeren om lui te zijn, maar een groot deel van de dingen die we doen zijn helemaal niet nodig voor een goed leven.

We maken ons model van de realiteit

Wij leven in een realiteit die ongrijpbaar en onbegrijpbaar is. Oneindige complexiteit die wij mensen nooit zullen kunnen "grijpen of omvatten". Tegenlijkertijd leven we eigenlijk vooral in ons eigen model van de realiteit. In dat model worden dingen eenvoudiger en kleiner gemaakt, zodat ze voor jou wel behapbaar blijven. Naarmate je ouder wordt, meer leert en meer ervaart, zul je je eigen model steeds verder verfijnen. Als kind was een boom iets om in te klimmen (klimrek!), nu je ouder bent zie je een boom misschien als een leven wezen, die met zijn wortels drinkt en zelfs kan communiceren met mede wortelwezens.

Je leeft dus tegenlijkertijd in de werkelijkheid als in je eigen model. Het eigen model is echter behoorlijk dominant. Jouw ogen zien iets, maar vaak bemoeit je brein (geheugen) zich er ook mee. "Dat ding is een boom!" De werkelijkheid is er echter gewoon... en daarin zit alles met elkaar verweven (niet behapbaar). Je eigen model botst soms met die van anderen. Soms zijn die modellen te vereenigen en soms niet. Ons model kan echter alleen bestaan doordat we iets vereenvoudigen. We zien een appel los van de boom. Je zegt niet "ik eet een stuk appelboom", maar tegenlijkertijd is dat wel een waarheid. Om te communiceren moeten we specifiek zijn, moeten we zaken begrenzen, symbolen zoals letters gebruiken. Het woord "appel" is aan de ene kant duidelijk, aan de andere kant best wel vaag. Grote of kleine appel? Groene of rode appel? Lekkere of vieze appel?

Omdat wij (~ de mens) steeds meer in de gedachte (taal) wereld leeft, vergeten we soms te beperkingen daarvan. Je weet wat een miljoen is, een 1 met 6 nullen. Maar een miljoen mensen, kun je je dat voorstellen? Dat is best lastig. 10 kun je goed voorstellen. 100 waarschijnlijk ook wel, daarboven wordt het snel lastiger.

In ons model vereenvoudigen we alles én meestal kennen we er waarde aan toe. Een mens is net als een tijger of een olifant. Niet goed, ook niet slecht. Wat jij als goed of slecht benoemt zit grotendeels in je model.

Ons denken maakt alles dualistisch

Met "dualisme" bedoel ik hier "2-zijdig". Met ons denken beoordelen en veroordelen we van alles en nog wat. Vaak zijn mensen zich daar weinig bewust van. Ik roep "Pizza!", jij denkt (over beter gezegd er drijft een associatie naarboven) "lekker!" of misschien wel "Ongezond!". Of de herinnering aan je favoriete pizza komt bovendrijven. Lekker, ongezond, favoriet, het zijn allemaal waarde oordelen. En dat oordeel kent altijd 2 kanten. De bekenste is goed en slecht. Om tot een (waarde)oordeel te komen moet je een vergelijking maken, dus er zijn altijd 2 kanten. Het is heel lastig om iets objectief (zonder waarde-oordeel) te bekijken, voor mij persoonlijk (maar onderzoek vooral je eigen ervaring) is het zo goed als onmogelijk.

Dat "dualistisch denken" zorgt ervoor dat alles wat ik schrijf, waar én onwaar is. Op iedere vraag zijn twee extreme antwoorden in de richting van ja/nee, goed/slecht etc. met daartussen een geleidelijke overgang. Misschien dat je richting een bepaald antwoord (polariteit) bent opgevoed of gevormd, maar je brein kan overal een antwoord vinden in de richting van de 2 extremen (polariteiten).

Neem bijv. de vraag: "Is water lekker?" Als je dorst hebt is het heerlijk. Als je ook kunt kiezen voor frisdrank of een biertje, dan is water misschien wat saai. Deze vraag vraagt naar een mening, maar in wetenschappelijke (zo objectief mogelijke) vragen blijft dit ook aanwezig. Het doel is de waarheid zo precies mogelijk te "vangen" of te benaderen en we worden daar steeds beter en verfijnder in, maar vermoedelijk zullen we nooit tot perfectie komen (nu zijn we klaar!). Het mooie is dat er zo altijd groei en verdieping mogelijk blijft. Neem bijv. "1 meter", dat is een projectie (en maatschappelijke afspraak) van ons brein. Wij mensen weten wat een meter ongeveer is en kunnen er een meetlat bijpakken ter controle. Maar als je "1 meter" precies (in perfectie!) wilt gaat meten, dan kan dat niet. Alle materie bestaat uiteindelijk namelijk uit energie, uit kleine deeltjes die continu bewegen. Op detailniveau is vaste materie niet vast. Oftewel het is zowel (praktisch)meetbaar als (theoretisch) onmeetbaar. We kunnen de werkelijkheid niet vangen, maar het is er wel.

Voorbeeldvraag: Is jouw leven waardevol?

+ Jazeker het is het mooiste cadeau voor mijzelf en mijn omgeving! (persoonlijk/postitief)
- Mijn leven is niet bijzonder, maar één van velen en in het geheel van weinig betekenis. (abstract/negatief).

En zelfs deze antwoorden kun je weer dualistisch ontleden (zo blijven we bezig!). Als je je leven niet als bijzonder ervaart, hoeft dat niet negatief te zijn. En als je jezelf heel waardevol vindt, dan kan dat ook een gretig ego zijn. Verlichting vind je in het midden, daar waar je geen oordeel velt, maar waar je gewoon bent. Het doet er niet toe of je leven waardevol of betekenisloos is, de vraag en het antwoord zijn niet relevant, want zij kunnen niet objectief beantwoord of afgemeten worden het is herhalende loop in je brein die je afleid van het moment zoals het er is.

Verlichting kun je zien als een soort balans houden (afwezigheid van waardeoordeel, meestal in de vorm van gedachten), doordat je veel geoefend hebt, gaat dat balans houden op gegeven moment vanzelf. "Klaar" ben je echter nooit. Vergelijk het met een topsporter, iemand is alleen maar een moment optimaal en "De beste". Stop met beoefening en je valt terug, anderen halen je in. Het grote verschil met een topsporter is echter dat je niet de intentie hebt om de beste te zijn, want voor je het weet slipt je ego er tussen (en maak je misbruik van je positie om macht te verwerven of pleziertjes te krijgen). Die balans is zeer moeilijk. Stel je zelf voor als popster, aantrekkelijke mensen van het geslacht waar je op valt, bieden zich continu vrijwillig aan je aan, zij zien jou als een ster, een soort god, een icoon, perfectie. Zolang zij jou niet werkelijk kennen doen ze alles voor hun ster of God. Wanneer ben je vriendelijk en wanneer maak je misbruik, willen deze mensen werkelijk iets van jou, of projecteren ze hun dromen op jou en leven ze in een waas van eigen gecreerde illusie?... (en wanneer de illusie is opgelost, volgt karma, de slinger slaat terug, totdat deze weer in balans is) Hoe makkelijk zou jij je laten verleiden? In theorie ben je er wel tegen bestand, maar in werkelijkheid...?

Meer dualistisch denken

• Chaos en orde: Dualiteit door ons denken in contrast
• Waarom heeft alles een begin en een einde? Dualisme door denken

Soms geniet ik van hoe alle theoretische overdenkingen als een puzzel in elkaar vallen. Een geestelijk orgasmisch gevoel van "ja, ik begrijp hoe de wereld in elkaar steekt!", om dan later toch weer tot de conclusie te komen dat het geen universele waarheid/inzicht is.

Denken over dingen, inzicht verwerven en leren weten. Ik draag filosofie een warm hart toe, het heeft mij veel gebracht en naar dit pad geleidt. Op een gegeven moment kom je echter tot inzicht dat het een soort breinmasturbatie is. Sex is bedoelt om je voort te planten (zegt de ijskoude denker), maar natuurlijk ook om liefde te uiten en elkaar te verbinden én gewoon lekker. Sexuele masturbatie is een soort van quickfix, het geeft een goed gevoel, het is makkelijk, maar als je er heel eerlijk naar kijkt ook wel een beetje triest. Het meest magische element van het leven (voortplanting, creatie van leven), wordt teruggebracht naar een soort afval-lozing in ruil voor een kort gevoel van genot.

Ik begrijp ondertussen wel dat religies masturbatie verbieden en als iets slechts zien, echter is het goede advies omgeslagen naar "je zult branden in de hel" en die toon geeft een onvolwassen en lullige lading mee en bereikt het tegenovergestelde.
Het is niet (direct) slecht, je gaat niet naar de hel, maar het is in zekere zin wel zonde, een zonde. Het is verloren energie, verloren potentie... , zoals zo veel dat is. Een wijs mens zou dat, net als bijv. over-eten, niet doen of vermijden.

En hetzelfde probleem kan ook onstaat met filosofie. Je masturbeert met je brein, het voelt goed om te denken, je krijgt het gevoel dat je iets doet, iets bijdraagt, intelligent bent, maar meestal doe je niets. Er wordt wel eens gezegd dat het goed zou zijn dat een filosoof een landsleider zou moeten zijn, een wijze morele filosoof. De praktijk laat echter zien dat dat niet gebeurd. Filosofen branden hun vingers liever niet aan de realiteit. In theorie kun je alles kloppend maken, maar uitvoer in de realiteit is altijd rommelig.

En nog steeds geniet ik van filosofie (en masturbatie...), maar verlies jezelf er niet in (net als drugs & alcohol). Kennis en filosofie is alleen nuttig als het actief toegepast wordt. En misschien ben je meer theoretisch en minder praktisch, maar zorg ervoor dat je dichtbij de realiteit blijft.

Je kunt je identiteit, je ego (~"constructie van zelf"), vergelijken met een land. Een land heeft een grens, dat maakt het een land. Maar zoek je de landgrens fysiek op, dan is die er niet echt. Misschien heeft iemand een lijn getrokken of een hek geplaatst, maar er is geen fysieke grens (het is namelijk een afspraak of projectie, niet een ding).

Een mens heeft een lichaam, een naam en een ik, “Dit ben ik!”. Dat is best handig want als ik dacht dat ik jij was en jij dacht dat jij mij was, dan wordt het een verwarrend verhaal. Het “ik” is er niet voor niets, het heeft uiteraard een functie.

Maar net als ik eerder beschreef, beide antwoorden zijn eigenlijk waar (non-dualistisch). Jij bent jezelf, je lichaam dat ben jij, maar tegelijkertijd maak je onderdeel uit van alles. Hoe je dat noemt maakt niet zoveel uit, het leidt ook makkelijk weer af. Noem het je ziel, geest, een stukje God of een stukje kosmos, het komt neer op hetzelfde; je bent een deel van het geheel.

Je kent vast de ervaring van een goede film of game, die je helemaal opslurpt, je verdwijnt in het verhaal, je wordt er als het ware tijdelijk één mee, je gaat er in op.

Hetzelfde geldt voor je identiteit, je verenigd jezelf ermee. Een vis ziet geen water, dat is zijn universum. De mens ziet niet dat hij zwemt in een luchtbel. Het is waar, jij beweegt je nu in een zee van zuurstof. Omdat je dit nu leest sta je er eventjes bij stil en over 10 seconden ben je het weer vergeten. Hetzelfde geldt ook voor je identiteit, je begrenst jezelf, maar je ziet het niet. Je lacht het weg als een grappig idee. Soms herinner je je weer even “mijn naam is niets meer dan een label” totdat je weer wordt afgeleid, vergeet en wordt meegesleurd door de woeste oceaan die we “de maatschappij” noemen.

Meer ont-grenzen

• Wie ben ik? Je identiteit als land.
• Jouw onbegrensde wens Stel jezelf oneindigheid voor

Bill Gates, Steve Jobs, het hoofd van een land (leiders), een atleet, sportmens of de topper van jouw tak van industrie, sport, schoonheid of ambacht. Het zijn de groten, de succesvolle, onze voorbeelden! Je volgt ze, kijkt van ze af en hoopt ooit bij hen in de buurt te komen. Zij werden groot, door gewoon te beginnen. Gewoon als mens, uniek individu, begonnen zij gewoon te werken aan hun droom. Zij hadden een droom (en soms ook niet), maar verloren zich niet in het dromen, maar ze begonnen bij het begin, het zaadje van de boom, waarvan het in het begin onmogelijk lijkt, dat er uit zo'n klein zaadje een enorme boom kan groeien. Je kunt veel van anderen leren en je laten inspireren, maar uiteindelijk ben je jezelf. Een kopie is nooit zo goed als het origineel.

Meer over jezelf

• Wees gewoon jezelf? En wie is dat?
• Wie ben ik?
• Wie ben ik (niet)
• De mens als dier, machine of God?

In Zen wordt de term "beginners mind" gebruikt. Jezus zei iets in de trant van "wees als een kind". Dat betekend niet dat je niet volwassen mag worden en kinderachtig moet doen. Het gaat er meer om dat je "als volwassene" niet je kinderlijke nieuwsgierigheid moet kwijtraken, je bewondering voor alles om je heen én dat je relatief misschien meer weet dan een kind, maar dat denken te weten een gevaarlijke valkuil en handrem is voor het objectief naar de wereld kijken. Ten opzichte van het universum, weten we zo goed als niets. En veel van dat we (denken te) weten zal in de loop der tijd veranderen, verfijnd worden en soms volledig ontkracht worden. En dat is ok, groei is leren en loslaten. Blijf leren, kennis is belangrijk, maar pas op dat je niet als beschermmuur tegen verandering gebruikt.

Meer niet-weten

• Ware kennis bestaat erin te weten dat men niets weet

Leuk of leerzaam?

Stuur het door naar iemand die dit ook interessant lijkt. Laat de natuur (inclusief onszelf) groeien en bloeien!

Donations welcome!

I like to sell the truth. What is the truth worth to you? Or, well, something close to it. And fantasy, I sell that too :) Donate to NRW

Feedback also welcome!

Fun, interesting, stupid, wrong or hurtful? Let me know. Substantive and substantiated feedback is appreciated (and perhaps processed).