Terugkijkend naar de grote lijnen van de menselijke geschiedenis. Oorlog en geweld, aangewakkerd door hebzucht en een gebrek aan inzicht. We leren als kinderen de jaartallen en de namen van vooral vechtlustige mannen (die zelf niet meevechten...) uit ons hoofd. Maar we leren geen enkel verworven inzicht.
Hoe kon het zo zijn dat het Duitse volk Hitler achterna liep en massa's mensen vermoorden. Waarom koppelen we het niet los van identiteit, want wat werkelijk interessant en leerzaam is, is hoe één man een heel volk kan aanzetten tot het uitmoorden van een ander volk en hoe we dat kunnen voorkomen. Het maakt niet uit over welke tijd we praten, het is altijd blue team vs. red team. Waarom leren we niet meer inzicht te verwerven over hoe en waarom?
Onwetendheid is de wortel en oorsprong van alle kwaad.Plato
Wie autorijdt weet wat de blinde hoek is. Dat kun je ook uitleggen aan een kind, of aan iemand die nog nooit auto heeft gereden. Het is namelijk het stukje dat je niet kunt zien. De spiegel en niet kunt zien als je over je schouder kijkt. Niet echt ingewikkeld om uit te leggen wat het is, maar iemand die dit nooit ervaren heeft, zal het makkelijk onderschatten ondanks dat ze begrijpen wat het inhoud.
Hetzelfde is het 's nachts fietsen zonder achterlicht, vanuit het perspectief van de fietser is het achterlicht niet zo belangrijk. Vanaf de fiets zijn andere fietser zonder achterlicht goed te zien en anders ook nog te horen. Vanuit de auto is het een stuk lastiger, je hoort geen geluid, zeker niet als je muziek aan hebt en je hebt vaak reflecties van lichten en weerspiegelingen in je raam, die het er niet overzichtelijker op maken. Gooi nog wat regen op het voorruit en de fietser zonder achterlicht is bijna niet meer te zien. Iets dat lastig is voor te stellen, als je nooit 's nachts vanuit een auto een fietser zonder licht bent tegen gekomen.
Ware kennis bestaat erin te weten dat men niets weet.Socrates
Een ander voorbeeld is een citaat van Socrates: "Ware kennis bestaat erin te weten dat men niets weet.". Een leuke zin, die wel lijkt te kloppen, maar laat deze zin eens goed op je inwerken. Kun je echt begrijpen wat deze zin zegt, kun je voelen hoe diep de zin gaat? Deze wijze zin gaat voorbij het menselijke denken, de zin zegt dat je niets weet, echt niets, terwijl je in je dagelijkse leven continu bezig bent met dingen die je denkt te weten.
Inzicht krijgen kost waarschijnlijk niet eens meer moeite dan leren, misschien zelfs minder moeite, omdat het interessant én nuttig kan zijn. Wat wel lastig en vooral financieel duur is, is om op scholen kinderen te leren om (eigen) inzicht te verwerven. Dat vergt namelijk meer persoonlijke begeleiding en minder fabrieksmatig onderwijs. Om inzicht te krijgen moet je willen leren vanuit jezelf. Je mag luisteren naar anderen en je kunt van ze leren, maar echte inzicht komt vanuit jezelf. Kauw op kennis, maar spuug het af en toe uit en kijk wat er in zit, wat je zit te consumeren. Inzicht verwerf je door eigen ervaringen, twijfel en zelfonderzoek. Kun je je bronnen vertrouwen? Kun je openstaan voor ideeën die tegenover je huidige niveau van waarheid in gaan? Kun je denken te weten los laten?
Heeft u een interessante toevoeging, opmerking, grammaticafout (sorry!) of bent u het absoluut niet eens met wat hier staat? Laat een berichtje achter en wellicht verwerk ik het als aanvulling onder het artikel. Ontvangt u graag een reactie, vul dan ook uw e-mailadres in (maar niet noodzakelijk).