Verantwoordelijkheid nemen != schuldig zijn

"Defensie heeft gefaald, er gaan koppen rollen, de verantwoordelijken zullen worden gestraft!" Nouja, dat is wat de boze menigte roept. Aanklagen, aftreden, kop eraf! Nu overdrijf ik wat en natuurlijk hebben de direct betrokkenen het recht hun boosheid te uiten. Het is vreselijk als er wat misgaat en nog erger als blijkt dat het achteraf gezien voorkomen had kunnen worden. Maar had niet alles achteraf voorkomen kunnen worden? Wat is de werkelijke oorzaak? Bezuinigingen? Een te makkelijk goedgekeurd rapport? Het te lang toekijken naar een al bekend probleem? Geen mens kan verantwoordelijkheid op zich nemen van een hele tak, zoals defensie, of zelfs een bedrijf. Hoe kan een mens nu verantwoordelijkheid nemen voor een ander mens dan zichzelf? Dat is onmogelijk!

Het werkelijke probleem ligt in het projecteren van een schijn- veiligheid; "Het verplaatsen van verantwoordelijkheid naar boven toe." Dat veranderen is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. In de praktijk zou dat neerkomen dat iedere werknemer die vindt dat hij of zij haar werk niet goed kan uitvoeren, direct in staking zou moeten gaan, of ontslag zou moeten nemen. "Er is niet voldoende mankracht om deze taak uit te voeren." "Het systeem klopt niet, we moeten op pauze drukken en repareren." Een dergelijke reactie is natuurlijk niet praktisch wenselijk en al helemaal niet economisch effectief. We "doen gewoon ons werk", zoals de leidinggevende dat van ons verwacht. Daarbij raken we langzaam maar zeker de connectie met de oneindige keten waarvan de deel uitmaken kwijt. De uitvoerder is niet verantwoordelijk, de verantwoordelijke weet niet werkelijk wat er wordt uitgevoerd.

Reageren?

Heeft u een interessante toevoeging, opmerking, grammaticafout (sorry!) of bent u het absoluut niet eens met wat hier staat? Laat een berichtje achter en wellicht verwerk ik het als aanvulling onder het artikel. Ontvangt u graag een reactie, vul dan ook uw e-mailadres in (maar niet noodzakelijk).