Menselijk, al te menselijk

Friedrich Nietzsche

Je zou heer en meester over jezelf moeten worden, óók over je eigen deugden. Vroeger waren zij je gebieders; maar zij mogen slechts jouw werktuig zijn, naast andere werktuigen. Je zou macht over je voor en tegen moeten krijgen en de kunst leren verstaan ze uit en weer in te schakelen, al naargelang je hogere doeleinden. - Friedrich Nietzsche (6, p16) Ook de logica berust op vooronderstellingen waar in de werkelijke wereld niets aan beantwoordt, bijvoorbeeld de vooronderstelling van de gelijkheid van dingen, van het identiek zijn van een zelfde ding op verschillende tijdstippen: maar díe wetenschap ontstond door het tegenovergestelde geloof (dat er in de werkelijke wereld inderdaad iets dergelijks bestaat). Dit geldt ook voor de wiskunde, die stellig niet was ontstaan wanneer men vanaf het begin had geweten dat er in de natuur geen exact rechte lijn, geen werkelijke cirkel, geen absolute standaard bestaan.- Friedrich Nietzsche (11, p25) Zo weet iedereen uit eigen ervaring hoe snel de dromer een klank die zich sterk aan hem opdringt, bijvoorbeeld klokgelui of kanonschoten, met zijn droom vervlecht, dat wil zeggen achteraf uit zijn droom verklaart, zodat hij eerst de bewerkende omstandigheden, daarna die klank denkt te ondervinden.- Friedrich Nietzsche (13, p27) Het getal. - De uitvinding van de getallenwetten is gedaan op grond van de oorspronkelijk al heersende dwaling dat er verschillende identieke dingen zijn (maar in feite is er niets identieks), of althans dat er dingen zijn (maar er is geen 'ding'). - Friedrich Nietzsche (19, p32) Bij al onze wetenschappelijke bevindingen rekenen we onvermijdelijk altijd met enkele valse grootheden: maar omdat deze grootheden ten minste constant zijn, zoals bijvoorbeeld onze gewaarwording van tijd en ruimte, krijgen de resultaten van de wetenschap toch een volmaakte strengheid en zekerheid in hun onderlinge samenhang: men kan er op voortbouwen - tot aan dat uiterste punt, waarop de verkeerde basisveronderstellingen, de genoemde contstante fouten, in conflict komen met de resultaten, bijvoorbeeld in de atomenleer.- Friedrich Nietzsche (19, p33) Dus alleen hierop berust de waarde van het leven voor de gewone triviale mens, dat hij zichzelf belangrijker vindt dan de wereld. Het grote gebrek aan fantasie waaraan hij lijdt, zorgt ervoor dat hij zich niet in andere wezens kan inleven en daarom zo weinig mogelijk deel heeft in hun lot en hun lijden.- Friedrich Nietzsche (33, p42) Eerst noemt men bepaalde gevoelens goed of slecht zonder ook maar enigszins rekening te houden met hun motieven, maar alleen wegens hun nuttige of schadelijke gevolgen.- Friedrich Nietzsche (39, p49) Dus: omdat de mens zich voor vrij houdt, en niet omdat hij vrij is, voelt hij berouw en gewetenswroeging.- Friedrich Nietzsche (39, p50) Niemand is voor zijn daden verantwoordelijk, niemand voor zijn karakter; oordelen staat hier gelijk aan onrechtvaardig zijn. Dit geldt ook wanneer het individu over zichzelf oordeelt. Deze stelling is zo helder als zonlicht, en toch keert iedereen hier liever naar de schaduw en de onwaarheid terug: uit vrees voor de gevolgen.- Friedrich Nietzsche (39, p50) Het superdier - Het beest in ons wil belogen worden; moraal is leugen om bestwil, opdat het ons niet verscheurt.- Friedrich Nietzsche (40, p50) Zo is de dorst naar medelijden een dorst naar eigengenot, en wel ten koste van de medemensen;- Friedrich Nietzsche (50, p56) Liefde en rechtvaardigheid. - Waarom overschat men de liefde ten nadele van de rechtvaardigheid en zegt men er de mooiste dingen van, alsof zij een veel hoger wezen zou zijn? Is zij dan niet duidelijk dommer dan de rechtvaardigheid? - Zeker, maar juist daarom des te aangenamer voor iedereen.- Friedrich Nietzsche (69, p64) Want niet de schuld wordt bestraft, zelfs al was er een schuld: deze ligt bij de opvoeders, ouders, milieu, bij ons, niet bij de moordenaar, - ik bedoel, de oorzakelijke omstandigheden.- Friedrich Nietzsche (70, p64) ..., is langzamerhand de schijn ontstaan alsof een rechtvaardige handeling onegoïstisch zou zijn:...- Friedrich Nietzsche (92, p70) Wij willen ook nu voor onze medemensen werken, maar slechts voorzover wij in dat werk ons eigen, hoogste voordeel vinden, niet meer en niet minder. Het hangt er alleen maar van af wat men onder zijn voordeel verstaat; het onrijpe, onontwikkelde, primitieve individu zal er ook de primitiefste notie van hebben.- Friedrich Nietzsche (95, p72) Dit geloof aan de eigenmachtigheid leidt tot de haat, de wraakzucht, de arglist, de hele verslechtering van de fantasie, terwijl wij op een dier veel minder kwaad zijn omdat wij het als onverantwoordelijk beschouwen. Leed toebrengen, niet uit zucht tot zelfbehoud, maar als vergeleding - is het gevolg van een verkeerd oordeel en daarom eveneens onschuldig.- Friedrich Nietzsche (99, p75) Als men niet weet hoeveel pijn een handeling doet, is zij geen handeling uit boosaardigheid; zo is het kind niet boosaardig, niet kwaad jegens het dier: het onderzoekt en vernielt het net als zijn speelgoed.- Friedrich Nietzsche (104, p79) Bij de waterval. - Bij de aanblik van een waterval menen wij in de talloze buigingen, kronkelingen, brekingen van de golven vrijheid van wil en verkeizing te zien; maar alles is noodzakelijk, elke beweging is wiskundig te berekenen. Zo is het ook met de menselijke handelingen; men zou elke afzonderlijke handeling van tevoren kunnen berekeken als men alwetend was, en zo ook elke vordering van de kennis, elke dwaling, elke boosaardigheid. De handelende zelf is natuurlijk opgesloten in de illusie van de willekeur; ...- Friedrich Nietzsche () - Friedrich Nietzsche () - Friedrich Nietzsche () - Friedrich Nietzsche () - Friedrich Nietzsche () - Friedrich Nietzsche ()

Menselijk, al te menselijk

Friedrich Nietzsche

Re-actie!?

Donatie!?

Mens

Natuur

Maatschappij

Spiritualiteit

Kosmos

Weten-schap

Realiteit

Waarheid

Discriminatie

NRW

De dood