PRIVACY?!
Aan het kruispunt bij mij in de buurt wordt aan de stoplichten gewerkt. Van dit bij mij welbekende kruispunt weet ik hoe de stoplichten werken. Als ik van huis vertrek met de auto, dan zie ik eerst de fietsers naast mij op groen gaan (ook als er geen fietsers staan), waarna mijn licht op groen gaat. Aan de stoplichten hangen kabels, ik vermoed dat ze daarmee testen aansturen om de stoplichten zo efficient mogelijk te laten lopen. En dan slaat mijn denkbrein op hol. Wie bepaald eigenlijk wie er eerst mag? Wie programmeert de stoplichten?
Met de sensoren in de wegen en fietspaden wordt op een bepaalde manier een voorkeur bepaald. Wie mag er eerst? Is het altijd diegene die eerst komt? Of initieert de eerste deelnemer aan het kruispuntspektakel een patroon dat zich afspeeld. Wie maakt de keuzes hierbij, waarop worden deze gebasseerd?
Op zichzelf vrij onbelangrijk en onbeladen, totdat je in ziet dat dergelijke "programmering" overal plaats vindt. Momenteel is de kinderbijslagaffaire een hot topic, maar zo zijn er allerlei systemen die selecties maken. Maar waarop worden die selecties gebasseerd? Wanneer is iets discriminatie, opzettelijk, toevalligheid of wanneer kortzichtigheid (nooit aan gedacht!). Best een complexe zaak, zoals je in het voorbeeld hieronder kunt zien.
Onderscheid maken op huidskleur of afkomst is fout, daar is ieder ontwikkelt mens het wel over eens. Maar mag je ook onderscheid maken op mensen hun opleiding (~intelligentie)? Mag je onderscheid maken tussen een alleenstaande en een samenwonende? Mag je onderscheid maken tussen rijk en arm? Maakt het uit of je je rijkdom zelf verdient hebt of gekregen hebt? Het onderstaande voorbeeld van het kruispunt laat zien hoe snel iets relatief eenvoudigs al best snel complex wordt. En stel je dan voor dat er allerlei mensen aan werken, het systeem continu aangepast en vernieuwd wordt. Een zeer complexe en overzichtelijke zaak.
Om de complexiteit van niet-discrimineren te laten zien, gaan we een kruispunt inrichten. Want wie heeft eigenlijk dat kruispunt bij jou in de buurt vormgegeven en ingericht? Is daar over nagedacht? Wie is daar belangrijk?
We gaan nu een kruispunt inrichten de stoplichten programmeren. Zodra we dat willen gaan doen, moeten we waardes gaan toevoegen aan de 3 groepen.
Het is heel makkelijk om te zeggen dat "iedereen gelijk is", maar in de praktijk ligt dat vaak anders. Op een industrieterrein zijn voetgangers en fietsers weinig aanwezig. Moet er rekening gehouden worden met hen?
In een woonwijk spelen kinderen soms op straat.
In een stedelijk centrum is het vaak druk, een goede doorstroming is belangrijk.
Zijn alle richtingen even belangrijk? Of is er verschil tussen een doorgaande weg en zijwegen?
Is verkeer richting het industrieterrrein belangrijker dan verkeer naar een woonwijk of willekeurige doorgaande weg? Welk belang weegt het zwaarst (is afhankelijk van je doel/perspectief)
Zoals je ziet kom je er niet onderuit om op zeker niveau te discrimineren in de bekekenis van "onderscheiden". Zolang dit onderscheid goed onderbouwd (en transparant) gemaakt wordt is dat geen probleem.
Een zwaardere vorm van discriminatie zou zijn om te besluiten geen fietspaden meer aan te leggen of deze actief af te breken. Toch is het heel vanzelfsprekend dat er bijna nooit fietspaden worden aangelegd op een industrieterrein. Wellicht verander dat in de toekomst geleidelijk als er (zoals nu) steeds meer fietskoeriers komen. In de binnensteden zie je die ontwikkeling ondertussen. Een fietser is sneller, goedkoper en duurzamer in het centrum, auto's worden geleidelijk aan weg verbannen.
Zoals je ziet wordt iets "relatief simpels" als een kruispunt inrichten al snel zeer complex als je er over na gaat denken. Over veel zaken is echter niet zo hard nagedacht, maar zijn gewoon uitgevoerd of zo ontstaan.
Heeft u een interessante toevoeging, opmerking, grammaticafout (sorry!) of bent u het absoluut niet eens met wat hier staat? Laat een berichtje achter en wellicht verwerk ik het als aanvulling onder het artikel. Ontvangt u graag een reactie, vul dan ook uw e-mailadres in (maar niet noodzakelijk).
